Elke maand gratis nieuwsbrief:

Acteren is mijn werk

25 juni 2023
Arum dem Fayer, Ksenia - algemeen, Oscar en Oma Rozerood, Theaterstuk Oscar en Oma Rozerood, Zij zagen oorlog
Ksenia als actrice in diverse rollen op locaties in Aalten, Den Bosch en Dalfsen. Acteren is mijn werk, Ksenia Marsanova is actrice. Ze speelt theatershows en muziektheater. Zoals Arum dem Fayer.

Veel mensen verbazen zich over de uiteenlopende rollen die ik speel en zo kort achter elkaar. Zelfs door elkaar, zoals bij mijn theatervoorstelling Oscar en Oma Rozerood. Dat is ook zo. Maar acteren is mijn werk, want Ksenia is actrice.

550 kilometer voor 420 minuten optreden

Afgelopen weekend speelde ik op vrijdag ‘Zij zagen Oorlog’ in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten. Op zaterdag speelden we voor het eerst ‘Een Poppenhuis’. En zondag speelde ik drie keer 45 minuten uit mijn muziektheatervoorstelling ‘Arum dem Fayer’. De rollen zijn heel verschillend, maar ik heb daar een serieuze opleiding voor genoten en train er iedere dag voor. 

Vakmensen leren iedere dag

Maar dat is niet anders voor een timmerman of vrachtwagenchauffeur. Als je iemand een kozijn ziet plaatsen, dan lijkt het zo simpel. Maar als je het een keer zelf probeert dan begrijp je hoe complex het is om bv een deur goed af te hangen. Geen situatie is hetzelfde. Ook al die vakmensen leren iedere dag bij. 

Ik heb veel hulp

Aan een nieuw stuk werk ik ruim een jaar voordat ik het voor het eerst speel. Ik moet één worden met de karakters en hun emoties. Bovendien moet ik de situatie waarin het speelt begrijpen en voelen. Alleen dan kan ik dat geloofwaardig spelen en kan ik ook snel wisselen tussen situaties en karakters. 

En ik doe het allemaal niet alleen, want ik heb een regisseur die me helpt. En een zangcoach, diverse taal-adviseurs en bewegingsdocenten. Een componist maakt alle muziek voor me, op maat. Daarnaast doe ik in losse gevallen vaak een beroep op andere specialisten zoals bijvoorbeeld historici en literatuurwetenschappers. In een weekend maak ik vaak veel kilometers en ik ben heel blij dat ik zelf niet meer hoef te rijden. 

Verplicht aan al die vrijwiligers

En tot slot speel ik bijna altijd op locaties die in de lucht worden gehouden door vrijwilligers. Dat geldt voor alle musea, theaters en festivals. Zonder die mensen die vrijwillig hun tijd investeren zouden al die nuttige plekken niet bestaan en zou de bezoeker niet kunnen genieten van mijn theater, muziek en voorstellingen. Aan al die vrijwilligers en mensen die me helpen, ben ik het verplicht om mijn werk als acteur te doen en wel zo goed mogelijk. 

Deel dit:

Wat hebben we aan onze vrijheid als we moeten leven in haat?

22 juni 2023
Zij zagen oorlog
In de theatershow Zij zagen Oorlog vraagt Ksenia zich af of er wel een absoluut goed en absoluut fout is. Op de foto een woedende Ksenia, maar helpt het?

Vrijheid begint pas als iedereen gelukkig is. De woorden zijn van de jonge Nadja, die in Leningrad woont en filmster wil worden. Mijn Russische oma zou ze ook gezegd kunnen hebben. De tweede wereldoorlog maakt een einde aan Nadja’s ambitie. De stad wordt omsingeld en uitgehongerd. Nadja overleeft het niet. Haar jeugdvriend Boris Makarenko redt haar dagboek en deelt de inhoud met Jaap ter Haar die daar het aangrijpende jeugdboek “Boris” op baseert.

Mijn oma overleefde 900 dagen Leningrad

Mijn Russische oma was 17 toen de oorlog uitbrak. Ook zij maakte de belegering van Leningrad mee. Zij beleefde vreselijke dingen, maar overleefde de oorlog. Ze is inmiddels bijna 100 en woont nog altijd in de stad die haar zo lief is en die we nu kennen als Sint-Petersburg.

Mijn oma woonde en werkte de gehele oorlog in die grote stad Leningrad. Eerst moest ze loopgraven helpen aanleggen. En bunkers bouwen. Daarna werd ze ingedeeld bij de brandweer. Iedere nacht liep ze op daken van belangrijke gebouwen met een riek en een emmer zand. Het was haar taak om niet ontplofte brandbommen van het dak te wippen, zodat ze beneden geruimd konden worden. De stad lijdt 872 dagen honger. Er overlijden miljoenen mensen. De laatste 200 dagen van de oorlog moet mijn oma lijken naar de crematoria brengen om plagen te voorkomen. Ze zag wat mensen elkaar aandeden om die barre tijd te overleven.

Boris van Jaap ter Haar

Tot de Russische inval in Oekraïne bezochten we haar jaarlijks. We reisden veelal met de trein. Dan namen we in Talinn de veerboot naar Helsinki. Daar pakten we de hogesnelheidstrein naar Sint-Petersburg. Tijdens de reis van 2009 las mijn man “Boris” voor aan mijn dochter en mij.

In hotelkamers, op de veerboot en in treinen beleefden we de aangrijpende avonturen van Boris en Nadja. Het maakte diepe indruk op ons. In de stoptrein naar haar huisje net buiten Sint-Petersburg lazen we huilend het slot en aan de laatste zin denk ik vaak terug: Wat hebben we aan onze vrijheid als we moeten leven in haat?

Voor mijn beide oma’s

De theatervoorstelling ‘Zij zagen Oorlog’ is opgedragen aan mijn beide oma’s die in de USSR de tweede wereldoorlog overleefden. Mijn Joodse oma uit Charkiv kon tot haar dood het Duits niet horen. Mijn Russische oma uit Leningrad heeft het grootste mededogen met de Duitsers.

Vrijdag 23 juni, om 20.00 uur in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten

Deel dit:

‘Oorlogswinter’ toonde me de andere kant van de tweede wereldoorlog

14 juni 2023
Ksenia - algemeen, Naar Berlijn, Zij zagen oorlog

In Nederland maakte ik kennis met de tweede wereldoorlog in West-Europa toen mijn man Oorlogswinter van Jan Terlouw voorlas aan onze dochter en mij. Het verhaal over de 16-jarige Michiel toont alledaagse situaties in tijd van oorlog. Meesterverteller Terlouw maakte met Oorlogswinter diepe indruk op me en ik was ontroerd dat ik hem in Zwolle de hand mocht schudden.

Leven in Nederland ging zijn gangetje

In de USSR groeide ik op met verhalen over de Grote Patriottische Oorlog, zoals die verschrikking in de Sovjet-Unie heet. Dat waren niet alleen heldenverhalen en propaganda. Er zijn ook hele goede verhalen geschreven door geweldige Sovjet-schrijvers. Schrijvers die niet onderdoen voor Jan Terlouw, zoals Boris Polevoy en Lev Kassil.

Het boek Oorlogswinter leerde me het verschil tussen de oorlog in West-Europa en die in het oosten. Tijdens de bezetting ging het leven hier in Nederland eigenlijk gewoon zijn gangetje. Winkels waren open, net als cafés en scholen. Het was niet zoals voor de oorlog, maar er was een min of meer normale omgang tussen de Duitse bezetter en het Nederlandse volk.

Totale vernietiging in het oosten

Hoe anders was dat in de Sovjet-Unie! In bezet gebied bestond geen relaxed leven. Er was geen normale relatie tussen de bevolking en de bezetter. Winkels, cafés en scholen waren niet open, omdat hele dorpen werden platgebrand.

Waar openlijke strijd in Nederland na de meidagen van 1940 verdween, bleef het bezette gebied in de Sovjet-Unie een strijdtoneel. Het aanvalsfront schoof weliswaar steeds meer op naar het oosten, maar het achterland bleef belangrijk voor voorraden. Om die wegen en spoorlijnen te beschermen tegen die ruim 100.000 Sovjet-verzetstrijders (partizanen) zetten de nazi’s SS-eenheden in, die met extreem bruut geweld optraden tegen de lokale bevolking. Nederland herdenkt terecht de razzia van Putten. In de Sovjet-Unie heeft elke streek zo’n moordpartij herhaaldelijk meegemaakt. Dat maakt dat er in het oosten van Europa heel anders over de tweede wereldoorlog wordt gedacht dan hier in het westen.

Ervaringen Oost-Europa ondergewaardeerd in het onderwijs

Dat verschil in beleving en de effecten daarvan is in het onderwijs in Nederland ondergewaardeerd. Hier kijken we liever naar Amerika, dan naar de grote landen in Europa. We hebben meer interesse in de voorrondes van de Amerikaanse presidentsverkiezingen, dan in de actuele relatie tussen Duitsland en Rusland. Of tussen Polen en Rusland. Ogenschijnlijk onschuldige uitspraken van Westerse politici leiden daardoor gemakkelijk tot pijn, verdriet en woede in Oost-Europa.

In 2020/2021 maakte ik een theatervoorstelling over dat verschil. Naar Berlijn heet de muziek-theatervoorstelling die het verhaal vertelt vanuit het oogpunt van de mens op straat. Het is een voorstelling over de gruwelen van oorlog en de impact ervan op gezinnen en families. Dat bepaalt vandaag nog de geest van types als Poetin en mensen die hem – ondanks alles – nog steunen, maar ook die van onze NAVO bondgenoten in Polen en Hongarije.

Theatervoorstelling Naar Berlijn werd geboren …. en gecanceld

Op zoek naar een goede vertelvorm deed ik een serie try-outs in corona-tijd. Een toertje dat begon in het Zwolse Café In de Buurt, dat ik voor de gelegenheid mocht ombouwen tot een klein theater. Toen de voorstelling eind 2022 gereed was, hing oorlog tussen Rusland en Oekraïne in de lucht en stelde ik de première van Naar Berlijn uit.

Ik archiveerde de voorstelling Naar Berlijn toen Rusland de oorlog met Oekraïne begon. Niet omdat het thema onbelangrijk is. Het tegendeel is waar. Maar nu het geboorteland van mijn vader dat van mijn moeder (en mij) aanvalt, kan ik zo’n voorstelling emotioneel niet aan.

Toch moet het een keer verteld worden. Want wat daar in (en rond) de jaren ’40 gebeurde vormt generaties Russen, Wit-Russen en Oekraïners. De ellende in West-Europa is internationaal erkend. De totale vernietiging in met name de USSR wordt nog weleens gebagatelliseerd. Dan wordt er bijvoorbeeld gesteld dat een mensenleven in de Sovjet-Unie geen waarde heeft. Hoe denk je dat zo’n oordeel overkomt bij alle families die mensen verloren hebben? Nederland kende één hongerwinter, het Europese deel van de Sovjet-Unie leed 4 jaar honger.

Deel dit:

Met Eters op Festival Tussenland

25 mei 2023
Ksenia - algemeen

Op vrijdag 26 mei speelt mijn dochter Sofia van Veen op Festival Tussenland in Ter Pelkwijkpark in Zwolle om 19.00 uur de openingsact “Eters” voor het wereldberoemde duo Juggling Tango. Ik begeleid haar daarbij op gitaar. Plaats van handelen is het hoofdpodium, of te wel de Circuspiste Wijzonol. 

In ETERS krijgt Sofia plotseling bezoek. Ze gaat naar de markt om boodschappen te doen, kookt een maaltijd en dekt de tafel. Wie Sofia kent, weet dat eenwielers voor haar belangrijk zijn, dus die spelen de hoofdrol. Sofia gebruikt diverse circustechnieken en zingt live in het Jiddisch. Aan tafel dus en je weet nooit wie er nog meer langskomt. 

Eerder dit jaar won Sofia met Eters een prijs tijdens het wonderschone “Circus got Talent”, de grootste circus-talentenjacht in Nederland. Ze speelde Eters voor een volle schouwburg in Leeuwarden. 

Deel dit:

Rust tot in juni

8 mei 2023
Ksenia - algemeen

Na vier dagen heftige pijn, kon ik vandaag terecht bij specialisten. Ze hadden goed nieuws en slecht nieuws.

Eerst maar het goede nieuws

Er is geen medische ingreep nodig, want de aandoening is mechanisch. Het gaat om spieren en de ruggengraat. De pijn zit onderin mijn rug met uitstraling naar de voorkant van één been, maar ontstaat hoger in het lichaam.

Het slechte nieuws

Ik mag de komende tijd niets volledig belasten. Maximaal tot ’80 %’ zoals een therapeut zegt. Iedereen die bij een voorstelling van me is geweest, die weet dat ik dan niet kan spelen. Nog los van het feit dat ik op dit moment niet kan lopen, laat staan een olievat kan tillen (Oscar en Oma Rozerood), een brug doen (Zij zagen Oorlog), uit een bed kan rollen (Oscar en Oma Rozerood), op mijn knieën kan vallen (Zij zagen Oorlog), etc. Met andere woorden: alle theatervoorstellingen die tot medio juni gepland zijn moet ik helaas verplaatsen.

Meer hierover:

Deel dit:

Bedankt voor alle zorgen en wensen

6 mei 2023
Ksenia - algemeen, Zij zagen oorlog

Dank iedereen voor alle lieve wensen. Een speciaal woord van dank ook aan de behulpzame gasten in het logegebouw van de Loge “Sint Lodewijk” in Nijmegen. In het bijzonder wil ik Nicole bedanken voor de ultieme tip over hoe te liggen met die rugpijn. Het spijt me dat ik na de voorstelling niet in staat was tot een nagesprek.

Mijn excuses ook aan de gasten die uitkeken naar één van beide of zelfs beide voorstellingen op 5 mei in Zwolle. Het lukte gewoon echt niet. We plannen nieuwe data voor de voorstellingen, zodra er zicht is op herstel.

Tot slot wil ik de ploeg van Wresinski Theater bedanken voor de warmte, het begrip en het zoeken naar alternatieve mogelijkheden na het uitvallen van het 5 mei programma. En ook aan de keukenbrigade van Wresinski die al veel had voorbereid voor het buffet-diner dat op 5 mei tussen de voorstellingen gepland was.

Met mij gaat het inmiddels een heel klein beetje beter. Maar echt fraai is het nog niet. Ik kan een beetje lopen, maar niet staan of zitten. Maandag gaan er specialisten mee aan de slag gaan en ik ben zeer benieuwd wat dat gaat brengen.

Dankzij de methode ‘Nicole’ kan ik slapen. Ik weet niet wat ik anders had gemoeten.

Deel dit:

Voorstellingen 5 mei verplaatst

5 mei 2023
Ksenia - algemeen

“Er moest een kraan aan te pas komen” zegt Oma Rozerood tegen Oscar als ze weer een tegenstander tegen de grond heeft gewerkt. Vandaag was Ksenia aan de beurt, want tijdens de voorstelling in Nijmegen op 4 mei schoot het in haar rug.

Ze verbeet de pijn en speelde de voorstelling op het tandvlees af. Maar daarna was het ook klaar. Medische hulptroepen kregen haar met moeite op de been, maar lopen zit er voorlopig niet in.

Betekent dat we de voorstellingen op 5 mei niet kunnen spelen. Beide voorstellingen van 5 mei worden verplaatst. Tickethouders krijgen via email nader bericht.

Update: het zit in het SI-gewricht.

Deel dit:

Arum dem Fayer in Zwolle

2 mei 2023
Arum dem Fayer, Ksenia - algemeen
Arum dem Fayer in Zwolle, een muziektheatervoorstelling vanuit mijn ziel. Een dubbelvoorstelling met Zij zagen Oorlog.

Bijna 25 jaar woon ik in Zwolle en de afgelopen jaren maakte ik 5 solo-theaterprogramma’s. Die speelde ik honderden keren op theaters en festivals in Nederland, een aantal speelde ik ook in het buitenland.

De eerste keer dat je een nieuwe voorstelling voor publiek speelt, is een kwetsbaar moment. Dat noemen we een try out. Je biedt het product van je ziel aan en hoopt dat het mensen raakt.

Die try out speelde ik altijd ver weg. In Den Bosch of in Antwerpen. Lekker veilig, in een streek waar ik minder het risico loop mensen op straat of in de supermarkt tegen te komen.

Op vijf mei speel ik voor het eerst een try out in Zwolle. Voor mij is het een grote stap. Ik presenteer dan mijn muziektheatervoorstelling Arum dem Fayer.

Het is de meest persoonlijke voorstelling die ik ooit maakte. Hij komt uit mijn ziel en gaat over mijn ziel. Het is een verhaal over over mijn joodse achtergrond. Over mijn liefde voor Nederland en de Nederlanders. Over de vrijheid die ik hier heb om te zijn wie ik ben. Arum dem Fayer is een eerbeton aan al mijn voorouders wiens bloed en handelen mij maakte tot wie ik ben.

Ik speel Arum dem Fayer in het Wresinski Theater. Aansluitend biedt de keukenbrigade van het theater een passend buffet-diner en is er nog de mogelijkheid om de bekroonde voorstelling Zij zagen Oorlog te zien.

Arum dem Fayer voelt als thuiskomen. Ik vind het super spannend, maar heb er ontzettend veel zin in.

Deel dit:

Op 5 Mei twee voorstellingen in Zwolle

18 april 2023
Arum dem Fayer, Ksenia - algemeen, Zij zagen oorlog
Ksenia speelt op 5 mei twee voorstellingen in Wresinski Theater in Zwolle. Op de foto de diverse rollen die Ksenia in de voorstelling speelt.

Op bevrijdingsdag speel ik in Zwolle twee voorstellingen. En daartussen serveert Wresinski Theater een buffet-diner.

Programma 5 mei in Wresinski Theater

Tickets

Het is vanzelfsprekend mogelijk om een enkele voorstelling te bezoeken. Daarnaast bied ik ook de mogelijkheid om met korting beide voorstellingen te bezoeken en van het buffet-diner te genieten. Klik naar één van beide voorstellingen voor details en ook voor het combinatie-ticket. Tot op 5 mei!

Deel dit:

Het leven is een klauterpartij

8 april 2023
Ksenia - algemeen, Liederen uit de Joodse Diaspora
Deze trap liep Jezus regelmatig op weg naar Getsemane, een plek waar hij met zijn discipelen veel was.

Deze trap liep Jezus regelmatig op weg naar Getsemane, een plek waar hij met zijn discipelen veel was. De locatie is het meest bekend van het laatste avondmaal en het verraad van Judas. Jezus liep deze trap ook op weg naar zijn proces.

Een ongewenste ontdekkingsreis

In 2003 sleurde mijn man me voor het eerst mee naar Israël, want hij vond dat ik daar iets te zoeken had: familie, vrienden en afkomst. Voor mij was het een land waar ik in de jaren ’90 naartoe gevlucht was en woonde. Maar dat ik ook weer ontvlucht had. Voor mij hoefde dat bezoek niet zo.

Het lot maakte dat we er veel langer bleven dan de drie weken die we gepland hadden. Dat is een lang verhaal, misschien voor een andere keer. Maar dat langere verblijf hoefde voor mij ook niet.

Onder het mom van ‘onder iedere steen vind je hier geschiedenis’ sleepte mijn man me mee op talloze historische tochten door het kleine Israël. Daar werd ik weleens gek van.

Ik was er niet aan toe

We zagen de mooiste nationale parken, maakten prachtige wandelingen en ontmoetten geweldige mensen. We bezochten ook de meest obscure plekken en klommen het halve land door, bij temperaturen die in de woestijn soms nog net de 50 graden niet aantikten. We bezochten grotten waar volgens overleveringen profeten hebben geslapen, bergen waar zwaar gevochten is, wandelden tussen herders in de bergen rond Bethlehem en liepen over straten waar Jezus zijn laatste stappen deed. We bezochten de allerheiligste Joodse muren en ook het graf van Abraham, de eerste mens die in één god geloofde.

We waren samen, dus het was mooi. Maar qua geschiedenis en achtergrond was ik er op dat moment gewoon niet aan toe.

Mijn joodse afkomst was iets voor achter de voordeur. Zo ben ik opgevoed. Op straat werd ik er in de USSR om uitscholden en gediscrimineerd. Die Joodse staat was me toen misschien wel een beetje te confronterend.

Vertrouwen op je gevoel

Jaren later was het was mijn toneelopleiding die mijn ziel uiteindelijk zuurstof gaf. De Meisner-technique leerde me dat je op je eigen gevoel mag en moet vertrouwen en dat was een hele openbaring voor me.

Zo kwam er eindelijk ruimte voor die Joodse afkomst. Of beter gezegd, voor de schoonheid ervan, want de zwarte bladzijde vind je natuurlijk terug in mijn voorstelling ‘Zij zagen Oorlog’.

Inmiddels kijk ik met andere ogen naar die foto’s van toen. Dat is geen spijt, maar persoonlijke groei. Zo’n proces is niet uniek. In “Oscar en Oma Rozerood” legt Oscar het prachtig uit: “Eerst onderschat je het leven, dan overschat je het. Uiteindelijk realiseer je dat het slechts een lening is.”

Vorig jaar waren we nog in Israël en ik genoot van iedere seconde. Juist ook van die historische uitjes waarbij we – ook dit keer – bij hoge temperaturen krankzinnige wandelingen en klimpartijen ondernamen. Die hitte is aan mij niet besteed, maar het afzien valt in het niet bij zo’n zoektocht naar je ziel.

Deel dit: