➡️ Oscar en Oma Rozerood ➡️ Zij zagen Oorlog ➡️ Strannik ➡️ Naar Berlijn

De Joodse Ksenia Marasanova ontvluchtte op 17 jarige leeftijd de USSR, waar ze in 1973 werd geboren in de miljoenenstad Kharkiv, nu gelegen in het oosten van Oekraïne. Antisemitisme vierde hoogtij in de USSR, dus als jood had je geen uitzicht op fatsoenlijk onderwijs of zorg. Ze beoefende martial arts en droomde van de wereldtop. Samen met haar moeder, tante, nichtje en oma en een tas spullen ontvluchtte ze het land om er nooit meer terug te keren. Via Israël reisde ze (veelal liftend) verder naar Amsterdam, om zich daar als vechtsporter te ontwikkelen in sportscholen die wereldtoppers produceerden. Daarna verliest ze haar hart aan het toneel.

Oekraïense, Russische en Joodse roots

Ksenia’s familieleden zijn wetenschapper of muzikant. Haar vader is wiskundige en geeft op 73-jarige leeftijd nog altijd les op de marine-academie van Sint-Petersburg. Haar moeder is componist, speelt piano en viool en leidde jarenlang een orkest in Sint-Petersburg. Ze schrijft toneelstukken, balletten, en muziek voor films. Haar tante was wiskundige en ontwikkelde algoritmes. 

Over haar identiteit spreekt Ksenia een uur op Radio 1 bij het NTR Programma Kunststof. Frénk van der Linden is de interviewer.

Grote offers in de tweede wereldoorlog

Kharkiv was de grootste industriestad van de USSR en in de tweede wereldoorlog een prominent strijdtoneel, want de stad werd tussen 1941 en 1943 maar liefst drie keer door de nazi’s veroverd en even zo vaak door de Sovjets bevrijd. Een deel van haar familie overleefde de oorlog niet. Een aantal stierf als soldaat in het Rode Leger in de strijd, maar de meesten overkwam het omdat ze op het verkeerde moment in de weg liepen. Haar opa en oma overleefden omdat ze als ingenieur op een tankfabriek aan de beroemde T34 werkten en dus geëvacueerd werden naar Oeral.

Van schoonmaker tot Thaiboxer tot internetondernemer

In Amsterdam werkte Ksenia overdag als schoonmaker bij families in Amsterdam-Zuid, terwijl ze ‘s avonds bij Chakuriki trainde onder Thom Harinck. Ze leerde Nederlands door te luisteren naar de liederen van Drs. P en Radio 1. Eind jaren ’90 verschoof haar interesse naar Internet, toen ze via een browser een ‘verloren’ vriendin terugvond.

Met een aantal Nederlandse vrienden richte ze eind jaren ’90 in Zwolle een softwarebedrijf op en daarmee ontwikkelt ze de eerste grote webwinkels van Nederland. Samen met haar partner maakt ze lange dagen om het bedrijf van de grond te krijgen. Als software-engineer en database-architect werkt 7 dagen per week, vaak wel 16 uur per dag en pas na drie jaar gaan ze voor het eerst samen op vakantie: 3 dagen naar Salzburg.

Ze verliest het hart aan het theater

Het technisch werk neemt haar volledig in beslag en als ze zwanger is werkt ze tot haar vliezen breken, maar daarna raakt ze jaren geen toetsenbord meer aan. Ze is de ultieme speelkameraad voor het jonge mens. Ze zingt liedjes en speelt alle boeken na die in het gezin (voor)gelezen worden.

Het acteren pakt haar zo, dat ze zich er verder in verdiept. Ze volgt een aantal meerjarige professionele acteeropleidingen en gespecialiseerde masterclasses. Daarna speelt ze diverse kleinere rollen in grote klassieke stukken en doet improvisatietheater. De ultieme coach en regisseur vindt ze uiteindelijk in Paul Dekker.

Ken uzelf

Ksenia moderniseert met Paul Dekker het genre archetype-theater. Hierin staat de psychologische waarheid centraal. Deze waarachtige emotie wordt versterkt met krachtige theatrale archetypische beelden van universeel menselijk gedrag. Dit oergedrag overstijgt elke religie, politiek en cultuur, en komt vaak terug in mythen, dromen, rituelen en beelden. Ze spreekt het onderbewustzijn van de toeschouwer ermee aan en raakt deze op de primaire waarden. Haar jarenlange muay thai training en kennis van (volks)muziek, talen en culturen helpen hierbij.

Tekst gaat verder onder de film.

Als pelgrim op zoek naar de ziel

In haar eerste solo-voorstelling Strannik gaat ze als Pelgrim in ruim een uur op zoek naar de werking van de ziel. Deze voorstelling bevat liederen in het Nederland, Engels en Japans en speelde ze gedurende een jaar wekelijks voor liefhebbers van theater- en vertelmethodieken. 

Goede bedoelingen in tijd van oorlog

Haar tweede solovoorstelling Zij zagen Oorlog ontwikkelt ze als experiment om aan te voelen hoe haar beide oma’s de tweede wereldoorlog moeten hebben beleefd. Beide oma’s overleven de oorlog. Haar Joodse oma wordt door het werk van haar man geëvacueerd en vindt bij terugkomst een verwoeste stad. Ze kan tot haar dood het Duits niet horen. Ksenia’s Russische oma overleefde 900 dagen belegering in Leningrad en wordt door de USSR onderscheiden voor haar acties. Het is een vreselijke tijd, maar desondanks heeft ze het grootste mededogen met de Duitsers.

Tekst gaat verder onder de film.

In Zij zagen Oorlog beleef je 6 korte verhalen over mensen met goede bedoelingen in tijd van oorlog. Ze leven met verantwoordelijkheden, angsten en ambities. Ze nemen beslissingen en moeten dealen met de consequenties. Het licht gaat nooit uit en het doek nooit dicht. “YouTube op het podium”, aldus een student in Emmen. “Tik Tok-stories die je leven bijblijven” aldus een toeschouwer in Amsterdam.

Recensie Zij zagen oorlog bij Hier in Salland.

Zij zagen Oorlog bevat niet de verhalen van haar familie, maar de monologen en liederen zijn wel gebaseerd op onderliggende oergevoelens die voor iedereen herkenbaar zijn: ambitie, hoop, lijden, vreugde en liefde. Zij zagen Oorlog duurt 75 minuten en is inmiddels zo’n 50 keer gespeeld in Nederland en Vlaanderen: op scholen, tijdens herdenkingen en bijzondere gelegenheden waar onderdrukking en vrijheid centraal staan.

Naar Berlijn gecanceld

De derde solovoorstelling heet Naar Berlijn en vertelt het verhaal van de gewone man en vrouw in het oosten van Europa in de tweede wereldoorlog. Die oorlog liet daar verschrikkelijke sporen achter. Een land als Wit-Rusland had in 1940 net als Nederland zo’n 8 miljoen inwoners. Waar Nederland 250.000 doden te verwerken had, liep het aantal in Wit-Rusland op tot tegen de 3 miljoen. De oorlog ging daar aan niemand voorbij en er is geen familie zonder slachtoffers.

De educatieve muziektheatervoorstelling Naar Berlijn werd in 2020 en 2021 ontwikkeld. In mei 2021 werd een serie van 9 try-outs gespeeld in Drenthe, Overijssel, Brabant en Noord-Holland. De voorstelling was gereed in de zomer van 2021 en voor 2022 werd daarom een duo-tournee gepland met Zij zagen Oorlog.

Toenemende spanning tussen Rusland en Oekraïne zorgden ervoor dat Ksenia steeds minder zin had deze voorstelling te spelen. Rusland is de logische opvolger van de USSR en haar gevoel verhinderde het spelen van de voorstelling. Dus werd de tournee van Naar Berlijn uitgesteld, waar die van Zij zagen Oorlog wel door zou gaan. Eind 2021 leek Russische agressie onafwendbaar, waarna Ksenia de voorstelling schrapte.

De essentie van leven

In haar vierde solo-voorstelling Oscar en Oma Rozerood staat leven centraal. Wat is het eigenlijk? Wanneer leef je? Oscar en Oma Rozerood is tot en met zomer 2024 te zien in theaters, kerken, scholen en op festivals door heel Nederland. Deze voorstelling duurt 135 minuten en speelt ze ca. 60 keer.

Recensie Oscar en Oma Rozerood bij Theaterkrant.

Tekst gaat verder onder de film.