Op vrijdag 26 mei speelt mijn dochter Sofia van Veen op Festival Tussenland in Ter Pelkwijkpark in Zwolle om 19.00 uur de openingsact “Eters” voor het wereldberoemde duo Juggling Tango. Ik begeleid haar daarbij op gitaar. Plaats van handelen is het hoofdpodium, of te wel de Circuspiste Wijzonol.
In ETERS krijgt Sofia plotseling bezoek. Ze gaat naar de markt om boodschappen te doen, kookt een maaltijd en dekt de tafel. Wie Sofia kent, weet dat eenwielers voor haar belangrijk zijn, dus die spelen de hoofdrol. Sofia gebruikt diverse circustechnieken en zingt live in het Jiddisch. Aan tafel dus en je weet nooit wie er nog meer langskomt.
Eerder dit jaar won Sofia met Eters een prijs tijdens het wonderschone “Circus got Talent”, de grootste circus-talentenjacht in Nederland. Ze speelde Eters voor een volle schouwburg in Leeuwarden.
Na vier dagen heftige pijn, kon ik vandaag terecht bij specialisten. Ze hadden goed nieuws en slecht nieuws.
Eerst maar het goede nieuws
Er is geen medische ingreep nodig, want de aandoening is mechanisch. Het gaat om spieren en de ruggengraat. De pijn zit onderin mijn rug met uitstraling naar de voorkant van één been, maar ontstaat hoger in het lichaam.
Het slechte nieuws
Ik mag de komende tijd niets volledig belasten. Maximaal tot ’80 %’ zoals een therapeut zegt. Iedereen die bij een voorstelling van me is geweest, die weet dat ik dan niet kan spelen. Nog los van het feit dat ik op dit moment niet kan lopen, laat staan een olievat kan tillen (Oscar en Oma Rozerood), een brug doen (Zij zagen Oorlog), uit een bed kan rollen (Oscar en Oma Rozerood), op mijn knieën kan vallen (Zij zagen Oorlog), etc. Met andere woorden: alle theatervoorstellingen die tot medio juni gepland zijn moet ik helaas verplaatsen.
Dank iedereen voor alle lieve wensen. Een speciaal woord van dank ook aan de behulpzame gasten in het logegebouw van de Loge “Sint Lodewijk” in Nijmegen. In het bijzonder wil ik Nicole bedanken voor de ultieme tip over hoe te liggen met die rugpijn. Het spijt me dat ik na de voorstelling niet in staat was tot een nagesprek.
Mijn excuses ook aan de gasten die uitkeken naar één van beide of zelfs beide voorstellingen op 5 mei in Zwolle. Het lukte gewoon echt niet. We plannen nieuwe data voor de voorstellingen, zodra er zicht is op herstel.
Tot slot wil ik de ploeg van Wresinski Theater bedanken voor de warmte, het begrip en het zoeken naar alternatieve mogelijkheden na het uitvallen van het 5 mei programma. En ook aan de keukenbrigade van Wresinski die al veel had voorbereid voor het buffet-diner dat op 5 mei tussen de voorstellingen gepland was.
Met mij gaat het inmiddels een heel klein beetje beter. Maar echt fraai is het nog niet. Ik kan een beetje lopen, maar niet staan of zitten. Maandag gaan er specialisten mee aan de slag gaan en ik ben zeer benieuwd wat dat gaat brengen.
Dankzij de methode ‘Nicole’ kan ik slapen. Ik weet niet wat ik anders had gemoeten.
“Er moest een kraan aan te pas komen” zegt Oma Rozerood tegen Oscar als ze weer een tegenstander tegen de grond heeft gewerkt. Vandaag was Ksenia aan de beurt, want tijdens de voorstelling in Nijmegen op 4 mei schoot het in haar rug.
Ze verbeet de pijn en speelde de voorstelling op het tandvlees af. Maar daarna was het ook klaar. Medische hulptroepen kregen haar met moeite op de been, maar lopen zit er voorlopig niet in.
Betekent dat we de voorstellingen op 5 mei niet kunnen spelen. Beide voorstellingen van 5 mei worden verplaatst. Tickethouders krijgen via email nader bericht.
Bijna 25 jaar woon ik in Zwolle en de afgelopen jaren maakte ik 5 solo-theaterprogramma’s. Die speelde ik honderden keren op theaters en festivals in Nederland, een aantal speelde ik ook in het buitenland.
De eerste keer dat je een nieuwe voorstelling voor publiek speelt, is een kwetsbaar moment. Dat noemen we een try out. Je biedt het product van je ziel aan en hoopt dat het mensen raakt.
Die try out speelde ik altijd ver weg. In Den Bosch of in Antwerpen. Lekker veilig, in een streek waar ik minder het risico loop mensen op straat of in de supermarkt tegen te komen.
Op vijf mei speel ik voor het eerst een try out in Zwolle. Voor mij is het een grote stap. Ik presenteer dan mijn muziektheatervoorstelling Arum dem Fayer.
Het is de meest persoonlijke voorstelling die ik ooit maakte. Hij komt uit mijn ziel en gaat over mijn ziel. Het is een verhaal over over mijn joodse achtergrond. Over mijn liefde voor Nederland en de Nederlanders. Over de vrijheid die ik hier heb om te zijn wie ik ben. Arum dem Fayer is een eerbeton aan al mijn voorouders wiens bloed en handelen mij maakte tot wie ik ben.
Ik speel Arum dem Fayer in het Wresinski Theater. Aansluitend biedt de keukenbrigade van het theater een passend buffet-diner en is er nog de mogelijkheid om de bekroonde voorstelling Zij zagen Oorlog te zien.
Arum dem Fayer voelt als thuiskomen. Ik vind het super spannend, maar heb er ontzettend veel zin in.
Het is vanzelfsprekend mogelijk om een enkele voorstelling te bezoeken. Daarnaast bied ik ook de mogelijkheid om met korting beide voorstellingen te bezoeken en van het buffet-diner te genieten. Klik naar één van beide voorstellingen voor details en ook voor het combinatie-ticket. Tot op 5 mei!
Deze trap liep Jezus regelmatig op weg naar Getsemane, een plek waar hij met zijn discipelen veel was. De locatie is het meest bekend van het laatste avondmaal en het verraad van Judas. Jezus liep deze trap ook op weg naar zijn proces.
Een ongewenste ontdekkingsreis
In 2003 sleurde mijn man me voor het eerst mee naar Israël, want hij vond dat ik daar iets te zoeken had: familie, vrienden en afkomst. Voor mij was het een land waar ik in de jaren ’90 naartoe gevlucht was en woonde. Maar dat ik ook weer ontvlucht had. Voor mij hoefde dat bezoek niet zo.
Het lot maakte dat we er veel langer bleven dan de drie weken die we gepland hadden. Dat is een lang verhaal, misschien voor een andere keer. Maar dat langere verblijf hoefde voor mij ook niet.
Onder het mom van ‘onder iedere steen vind je hier geschiedenis’ sleepte mijn man me mee op talloze historische tochten door het kleine Israël. Daar werd ik weleens gek van.
Ik was er niet aan toe
We zagen de mooiste nationale parken, maakten prachtige wandelingen en ontmoetten geweldige mensen. We bezochten ook de meest obscure plekken en klommen het halve land door, bij temperaturen die in de woestijn soms nog net de 50 graden niet aantikten. We bezochten grotten waar volgens overleveringen profeten hebben geslapen, bergen waar zwaar gevochten is, wandelden tussen herders in de bergen rond Bethlehem en liepen over straten waar Jezus zijn laatste stappen deed. We bezochten de allerheiligste Joodse muren en ook het graf van Abraham, de eerste mens die in één god geloofde.
We waren samen, dus het was mooi. Maar qua geschiedenis en achtergrond was ik er op dat moment gewoon niet aan toe.
Mijn joodse afkomst was iets voor achter de voordeur. Zo ben ik opgevoed. Op straat werd ik er in de USSR om uitscholden en gediscrimineerd. Die Joodse staat was me toen misschien wel een beetje te confronterend.
Vertrouwen op je gevoel
Jaren later was het was mijn toneelopleiding die mijn ziel uiteindelijk zuurstof gaf. De Meisner-technique leerde me dat je op je eigen gevoel mag en moet vertrouwen en dat was een hele openbaring voor me.
Zo kwam er eindelijk ruimte voor die Joodse afkomst. Of beter gezegd, voor de schoonheid ervan, want de zwarte bladzijde vind je natuurlijk terug in mijn voorstelling ‘Zij zagen Oorlog’.
Inmiddels kijk ik met andere ogen naar die foto’s van toen. Dat is geen spijt, maar persoonlijke groei. Zo’n proces is niet uniek. In “Oscar en Oma Rozerood” legt Oscar het prachtig uit: “Eerst onderschat je het leven, dan overschat je het. Uiteindelijk realiseer je dat het slechts een lening is.”
Vorig jaar waren we nog in Israël en ik genoot van iedere seconde. Juist ook van die historische uitjes waarbij we – ook dit keer – bij hoge temperaturen krankzinnige wandelingen en klimpartijen ondernamen. Die hitte is aan mij niet besteed, maar het afzien valt in het niet bij zo’n zoektocht naar je ziel.
Jaren geleden besloot ik de meerjarige Meisner opleiding in ‘s-Hertogenbosch te volgen. In de theaterschool ontmoette ik Merel, die net als ik in Zwolle woonde. Jarenlang reisden we met elkaar naar Den Bosch.
Tijdens de lange treinreizen heen bereiden we ons huiswerk voor en oefenden we met elkaar in de volle trein, wat soms voor de hilariteiten zorgde. Ook evalueerden we de lessen en hielden we elkaar wakker want je was nooit voor 00:30 terug. Het was een ontzettend intensieve tijd die ik echter voor geen goud had willen missen.
Sterker nog, als ik iets opnieuw zou mogen doen, dan is dat het eerste jaar Meisner voor de allereerste keer. Het moment dat je realiseert dat je verbeelding grenzeloos is en dat je op je eigen gevoel mag en moet vertrouwen.
Merel verhuisde naar Amsterdam om te werken aan haar zang- en acteercarrière. Ik maakte vanuit Zwolle en ‘s-Hertogenbosch mijn theaterprogramma’s. Via de socials hielden we contact, maar je weet hoe dat gaat.
In Leerdam zat ze tijdens de voorstelling plots in de zaal. Het was heerlijk om elkaar weer te zien.
In mijn theatervoorstellingen ben ik een veelvoud aan personages, van jong tot oud, alle geslachten en alle politieke overtuigingen. Ik voel de emotie van de karakters die ik word, ik beleef het. Ik speel ze niet, ik ben ze. Vlak voor een voorstelling sta ik in het donker en is het alsof al die karakters om me heen staan en erop wachten om me over te nemen. Dat gevoel en die intensiteit voel je in de zaal.
Als ik beleef wat ik vertolk, dan voelt het publiek dat ook. Dan ga je meeleven en word je meegezogen in het verhaal.
Maar als er valsheid is in de vertolking, dan voel je meteen de afstand. Je gevoel sluit dan niet aan bij wat je ziet. Het verhaal raakt je niet en de boodschap gaat verloren.
De uitslag van de verkiezingen toont hoezeer dit ook voor de politiek geldt. Niemand vertrouwt beloftes van welke politicus dan ook. Ze hebben allemaal plannen, maar de praktijk blijkt weerbarstig. Waar het om gaat is de authenticiteit van de politicus. Is de beslissing van de politicus te voorspellen als het erom gaat of niet? Is het iemand die doet zegt of is het een stukje zeep op een natte douchevloer?
De kiezers gaan voor de niet gepolijste Caroline van der Plas, die leeft waar ze voor zegt te staan. Ze hebben genoeg van slechte acteurs die een gekunstelde linkse wolk aanvallen. Woorden sluiten niet aan bij houding en dan bepaalt je gevoel dat je met een leugenaar of een slechte acteur te maken hebt. Klaver en Kuiken kunnen heel enthousiast roepen dat hun ‘linkse fractie’ de grootste wordt, maar het gevoel van de kiezer wordt bepaald door de lichaamstaal van de leden van die twee gedecimeerde partijen die samen die fractie moeten vormen. Kaag kan op sneakers lopen en doen of ze iemand is die twee hoog achter woont, maar haar blik, taalgebruik en handelen (“Wie zijn die mensen”) zeggen iets anders. De kiezer mag niet geïnteresseerd zijn in verkiezingsprogramma’s, maar zijn gevoel laat hem niet in de steek.
Bij Van der Plas gaat het om mensen en relaties tussen mensen. Dat zag je terug in de campagne en merk je ook in haar gedrag, op de radio en TV. Bij andere partijen gaat het om sommen of stoelen. De toespraak van Hoekstra van het CDA vind ik nog het meest veelzeggend: “Doffe dreun. We zullen het vertrouwen huis voor huis en straat voor straat moeten terugwinnen.” Huizen stemmen niet, mensen wel.
Ik ben geboren in een land zonder democratie. Een land waarin we geacht werden één groot centraal ideaal te dienen en waar het ongekozen staatshoofd centraal stond. Het was een samenleving waarin je consequentieloos kon opereren, als je tenminste ‘de juiste kleur’ aanhing. De doorgeslagen versie daarvan is het Rusland van Poetin.
Hier in Nederland hebben we meer partijen met elk een eigen programma. Je kan ergens voor of tegen stemmen. Vind je dat iemand te lang zit? Kies een ander. Vind je dat partijen consequentieloos opereren? Stem op een ander.
Je kan natuurlijk ook thuis blijven en niet gaan stemmen. Dan telt je stem niet mee. Zo simpel is dat.
Sommige mensen zeggen dat je niet mag klagen als je niet gaat stemmen. Dat vind ik onzin. Natuurlijk mag je klagen. Nederland is een vrij land. Je mag doen wat je wilt. Maar wat is het nut van klagen als je thuisblijft op de dag dat het er echt om gaat?
Ga woensdag stemmen! Voor jezelf, voor je naaste en voor een fatsoenlijke samenleving op basis van gelijkwaardigheid. Stem!
