Herfst is het seizoen dat me het meest doet denken aan die tijd toen ik heen en weer treinde tussen mijn vader en moeder in de USSR. Dat klinkt eenvoudig, maar het was een treinreis van 28 uur tussen twee miljoenensteden.

Ik woonde met mam in Charkiv, Oekraïne. Mijn vader woonde in Leningrad (nu Sint-Petersburg), maar heeft een houten zomerhuis in Fins-Rusland (Karelië), zo’n 40 minuten buiten de stad.

Een sprookjesbos

Dat huis staat midden in een moeras en dat staat vol bomen. Je loopt daar tussendoor over een dikke laag mos, die veert op de turf en het water dat daaronder zit. Onder de bomen groeien eindeloze hoeveelheden bosbessen. Behalve vogels, het klaterend water van al die beekjes, de wind in de bomen en je eigen voetstappen hoor je daar niets.

Ik koester de herinneringen aan eindeloze wandelingen en het plukken van bessen. De blauwe vingers en ze eten tot je niet meer kon. En de rest maak je in voor op de pannenkoeken, in de Yoghurt en op de Tvorog (een witte kaas die je als ontbijt eet). En we plukten paddenstoelen, bergen paddenstoelen.

In Oost-Europa is de kennis van paddenstoelen enorm

Mijn oma weet veel van paddenstoelen. Ze weet welke soorten je zo kunt eten, maar ook welke rauw giftig zijn en hoe je die dan eetbaar kunt maken. Ze at ze haar hele leven, is nu 97 en scherp van geest, dus heeft wel een beetje recht van spreken.

Het plukken van paddenstoelen is in Oost-Europa de normaalste zaak van de wereld. De hele bevolking doet het. Kennis wordt daar van ouder op kind overgebracht. Ik leerde het via mijn vader van mijn oma. Mijn dochter leert het van mij en we noemen het gekscherend ‘de Oost-Europese genen’ in de mix.

Giftige marketing in Nederland

Hier in Nederland wordt het plukken van paddenstoelen gedoogd, maar is het verboden om meer dan ca. 500 gram te plukken. Kennis is beperkt en dat zorgt voor best rare communicatie.

Op folders die vrolijk de komst van de herfst aankondigen staat over het algemeen die olijke rode paddenstoel met witte stippen. Super schattig, maar ook giftig. Kookprogramma’s maken gebruik van de boschampignon, omdat het lekker bekt en hij qua kleur iets weg heeft van de bekende champignon. Maar hij lijkt veel meer op een groene knolamaniet en dat is een paddenstoel die niet in je eten wil stoppen, tenzij Poetin komt eten.

Heerlijk wandelen in de herfst

Maar goed, herfst dus. En dat betekent dat ik zoveel mogelijk op pad ben in de prachtige bossen die Nederland heeft en waar we zuinig op moeten zijn. Binnen de regels snijd (niet pluk!) ik een paar paddenstoelen. Het is zo ontspannend om te doen, want je moet je wel goed concentreren om geen paddenstoel te missen. En op gezette tijden een fijne picknick met vrienden om weer even op adem te komen.